Βρισκόμαστε στην αρχή μιας πλήρους αναδιάταξης του επιχειρηματικού χάρτη της Ελλάδας, με «εισβολή» ξένων σε τράπεζες και ιστορικές εταιρείες, με εξαγορά έναντι μικρού τιμήματος ακινήτων «φιλέτων» και με εξαγορές, συγχωνεύσεις ή «λουκέτα» να βρίσκονται προ των πυλών.
Πρόκειται για μια οβιδιακή μεταμόρφωση της ελληνικής οικονομίας που έχει ήδη ξεκινήσει και θα ολοκληρωθεί τα επόμενα ένα – δύο χρόνια. Στο νέο τοπίο που δημιουργείται το «πρώτο βιολί» το παίζουν τα μεγάλα ξένα funds που διαθέτουν τεράστια ρευστότητα και μπορούν να αγοράσουν ό,τι θέλουν και σε όποια τιμή το επιθυμούν. Με τους Έλληνες επιχειρηματίες να δηλώνουν αδυναμία να προχωρήσουν σε κινήσεις άμυνας απέναντι στην «επίθεση» που ξεκίνησε από το εξωτερικό, και με τα «κόκκινα» δάνεια να παίζουν τον ρόλο του πολιορκητικού κριού για την άλωση της ελληνικής οικονομίας, θεωρείται σίγουρο ότι τίποτε δεν θα είναι ίδιο σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Μεγάλοι κλάδοι κινδυνεύουν με αφελληνισμό, καθώς διαθέτουν τα περισσότερα «ανοίγματα» στις τράπεζες και τώρα βρίσκονται με το πιστόλι στον κρόταφο εξαιτίας της επταετούς ύφεσης, της δυσκολίας του τραπεζικού συστήματος να ενισχύσει τη ρευστότητά τους, αλλά και της «μέγγενης» των συμφωνιών που έχει υπογράψει η κυβέρνηση. Τουρισμός, λιανεμπόριο, ιχθυοκαλλιέργειες, φαρμακευτικές εταιρείες, ακτοπλοΐα, βιομηχανία και μεταποίηση μπαίνουν στο στόχαστρο των ισχυρών «παικτών» που είτε απευθείας, με εξαγορά «κόκκινων» δανείων, είτε μέσω των διοικήσεων των τραπεζών που έχουν προβληματικές επιχειρήσεις στα χαρτοφυλάκιά τους, θα επιχειρήσουν την «άλωση» της ελληνικής οικονομίας.
Δέσμευση
Η δέσμευση των τραπεζών είναι να μειώσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια από 50% που έχουν φτάσει σήμερα και πάνω από 103 δισ. ευρώ σε 27% μέχρι το τέλος του 2019. Δηλαδή θα πρέπει να μειωθούν σχεδόν κατά 50 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι έρχονται τεκτονικές αλλαγές με πωλήσεις «χρυσοφόρων» assets, ακόμη και υγιών εταιρειών.
Βεβαίως στην αναδιάταξη του χάρτη δεν θα συμβάλλουν μόνο κερδοσκοπικά funds που έρχονται σαν αρπακτικά αλλά και μεγάλες ξένες εταιρείες που έρχονται στην Ελλάδα για να επενδύσουν τεράστια κεφάλαια, να κερδίσουν βεβαίως, αλλά και να δημιουργήσουν χιλιάδες θέσεις εργασίας. Όπως π.χ. οι επενδύσεις σχεδόν 1 δισ. της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά ή ακόμη και οι υποσχέσεις κινεζικών, γερμανικών ή ρωσικών εταιρειών για είσοδο στην ελληνική αγορά.
Σε κάθε περίπτωση, βεβαίως, τα πάνω χέρι στις ελληνικές επιχειρήσεις, σε ακίνητα «φιλέτα» και στη δημόσια περιουσία που θα πωληθεί, την έχουν οι ξένοι. Πρόσφατα η έρευνα της McKinsey για τα «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια και για επιχειρήσεις με τζίρο άνω των 20 εκατ. ευρώ και με μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα άνω των 10 εκατ. ευρώ ανέφερε ότι σε πέντε κλάδους θα δοθεί προτεραιότητα.
Πρόκειται για δάνεια επιχειρήσεων, με συνολικό δανεισμό 7,5 δισ. ευρώ, από τους τομείς του τουρισμού, των τροφίμων και ποτών, της υγείας και φαρμάκων, των μεταφορών και των ιχθυοκαλλιεργειών.
Η McKinsey έχει προτείνει την αναδιάρθρωση για δάνεια που έχουν 168 όμιλοι με 820 επιχειρήσεις, οι οποίοι διαθέτουν περίπου 11 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα επί συνολικής δανειακής έκθεσης περίπου 15 δισ. ευρώ. Πολλοί είναι εκείνοι που μιλούν για έναν «βίαιο» μετασχηματισμό της ελληνικού επιχειρηματικού χάρτη τον οποίον, η αλήθεια είναι ότι άργησαν να καταλάβουν ότι συμβαίνει τόσο το πολιτικό σύστημα, όσο και οι τράπεζες και τα λεγόμενα «παραδοσιακά τζάκια». Η οικονομική κρίση, η κατάρρευση της κατανάλωσης, η βαθιά ύφεση και «κερασάκι» τα capital controls, αποτέλεσε το «καύσιμο» για τις ραγδαίες αλλαγές που ήδη συντελούνται.
Ξεπούλημα
Το σίγουρο είναι ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση είτε μέσω πώλησης εταιρειών και ακινήτων σε καλές τιμές, είτε με «ξεπούλημα», είτε με τον έλεγχο επιχειρήσεων από funds που θα μπουν στο μετοχικό κεφάλαιο είτε με «κανόνια» που θα «σκάσουν» σύντομα και θα έρθουν άλλοι να καλύψουν τα κενά. Αλλωστε πάνω από 240 χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν βάλει λουκέτο σε έξι χρόνια, αποστερώντας περισσότερες από 840 χιλ. θέσεις εργασίας.
Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν αφενός τον αφελληνισμό των ελληνικών τραπεζών και επιχειρήσεων και αφετέρου το πώς θα είναι η επόμενη ημέρα για χιλιάδες εργαζόμενους. Αλλωστε, κάθε βίαιος μετασχηματισμός ακολουθείται από μια πολυετή ανατροπή των όσων γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Για παράδειγμα θεωρείται υγιές να μειωθούν τα «κόκκινα» δάνεια και να υπάρξουν ρυθμίσεις που θα σώσουν χιλιάδες επιχειρήσεις. Ομοίως να αλλάξουν και κακώς κείμενα στο εργασιακό καθεστώς που επικρατεί, κυρίως με το «βόλεμα» συγκεκριμένων εργαζομένων. Ο φόβος που υπάρχει είναι ότι θα έρθει και πλήρης κατάρρευση εργασιακών δικαιωμάτων και κατακτήσεων ετών, παντελής απουσία προστασίας των εργαζομένων, των ωραρίων, επιδομάτων ή άλλων διεκδικήσεων που έχουν.
Ευθύνες των τραπεζών
Στην αποτροπή ενός επώδυνου μετασχηματισμού που θα έχει συνέπειες για όλη την κοινωνία και την οικονομία, πρέπει να συμβάλουν οι τράπεζες. Η αλήθεια είναι ότι καθυστέρησαν δραματικά στις ρυθμίσεις που έπρεπε να κάνουν σε δάνεια υγιών επιχειρήσεων με αποτέλεσμα να σφίξει κι άλλο ο βρόχος, όταν γιγαντώθηκε η κρίση και ήρθαν τα capital controls. Οι ευθύνες των τραπεζιτών είναι μεγάλες σε ό,τι αφορά την προσπάθεια να σταθούν στα πόδια τους εταιρείες που απασχολούν χιλιάδες εργαζόμενους. Έστω και τώρα πρέπει να προχωρήσουν σε γενναίες αποφάσεις που θα βγάλουν τις επιχειρήσεις από το τέλμα.
Αποκρατικοποιήσεις και «κανόνια»
Σε όλα τα παραπάνω βεβαίως θα πρέπει να προστεθούν και οι σαρωτικές αποκρατικοποιήσεις που είναι υποχρεωμένο να κάνει το νέο υπερταμείο. Το ζήτημα είναι με ποιο τίμημα θα γίνουν αυτές και ποιο θα μπορούσε να είναι το μελλοντικό όφελος για την ελληνική κοινωνία. Πάντως, τους επόμενους μήνες αναμένονται ανακοινώσεις για πολύ σημαντικές εξαγορές ή ιδιωτικοποιήσεις που επίσης θα αλλάξουν τα δεδομένα στην ελληνική οικονομία. Η ολοκλήρωση της πώλησης του Αστέρα Βουλιαγμένης, η σύμβαση για το Ελληνικό που θα περάσει το φθινόπωρο από τη Βουλή, η πώληση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, πιθανότατα στους Ιταλούς, εξελίξεις για την επένδυση στην Αφάντου Ρόδου, το νέο επενδυτικό πλάνο της Cosco για το λιμάνι, η πώληση του εμβληματικού Hilton, καθώς και το «πωλητήριο» που θα βάλουν οι τράπεζες σε σημαντικά ακίνητα, αποτελούν «ορόσημα» για τις αλλαγές που έρχονται.
Ομως, αυτό που θα σημαδέψει το μέλλον της ελληνικής επιχειρηματικότητας και οικονομίας είναι οι εξελίξεις γύρω από μεγάλους ομίλους, όπως ο Μαρινόπουλος ή εταιρείες – κολοσσοί για τα ελληνικά δεδομένα που κινδυνεύουν να «σκάσουν κανόνια». Ηδη ακούγονται περιπτώσεις στη χαλυβουργία, στον χώρο των ακινήτων και των κατασκευών κ.λπ.
Λουκέτα
Πάνω από 240 χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν βάλει λουκέτο σε έξι χρόνια
Τι πρέπει να κάνουν οι τραπεζίτες
Η δέσμευση των τραπεζών είναι να μειώσουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια από 50% που έχουν φτάσει σήμερα και πάνω από 103 δισ. ευρώ σε 27% μέχρι το τέλος του 2019. Απαιτούνται τώρα γενναίες αποφάσεις…
