Χθες, έπεσα για τρίτη φορά μέσα σε μία εβδομάδα, στην ίδια σκηνή: Νέος, γύρω στα 30-35, με παρουσία καθόλου περιθωριακή, ψάχνει τον σκουπιδοντενεκέ, ρίχνοντας κλεφτές ματιές τριγύρω. Είναι σοκαριστικό. Έναν άνθρωπο με το παρουσιαστικό του συγκεκριμένου, όπως και τους υπόλοιπους δύο που
πέτυχα να κάνουν το ίδιο τις προηγούμενες μέρες, πριν από κάποιους μήνες θα περίμενες να τον συναντήσεις σε καφέ ή στον δρόμο καθ’ οδόν για τη δουλειά…
Μου ήρθαν κατευθείαν στο μυαλό τα λόγια γνωστού οικονομολόγου που, σε ένα τηλεοπτικό διάλειμμα, μου είχε πει ότι ένας ασφαλής δείκτης μέτρησης του βάθους της κρίσης είναι ο όγκος των απορριμμάτων που καταναλώνουν οι πολίτες. Ίσως θα πρέπει να αρχίσουμε να μετράμε και τον όγκο των πολιτών που κάνουν τη «δεύτερη διαλογή» του όγκου των σκουπιδιών των υπολοίπων, για να πιθανολογήσουμε την ακριβή έκταση, την ένταση αλλά και το βάθος της κρίσης που βιώνουμε.
Οι παραπάνω εικόνες, όχι στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της πρωτεύουσας, όπως ίσως θα πίστευε κανείς, αλλά σε μεσοαστικές περιοχές πέριξ του κέντρου της πόλης, μπορεί ακόμη να είναι έως και αποσπασματικές. Σίγουρα, όμως, είναι πρωτόγνωρες για την ελληνική κοινωνία που είχε μάθει να αντιλαμβάνεται τέτοιου είδους καταστάσεις ως περιθωριακές και καθόλου οικείες.
Ήταν και παραμένει σε μεγάλο βαθμό αδιανόητη για τον μέσο Έλληνα, που συνήθως κρατάει κάποια ρίζα από την περιφέρεια, που έχει σπίτι σε χωριό και οικογένεια να τον προμηθεύσει το λάδι της χρονιάς και να τον συντρέξει στα δύσκολα, η έννοια άστεγος, άπορος και ανήμπορος να εξασφαλίσει τα απαραίτητα για τη διαβίωση.
Κι όμως. Όλοι όσοι συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες στήριξης ανήμπορων και αδύναμων, είτε αυτές είναι κρατικές, είτε δημοτικές, είτε εθελοντικές, διαβεβαιώνουν ότι το φαινόμενο δεν είναι πια περιθωριακό, ούτε αφορά ανθρώπους έξω και πέρα από τις κοινωνικές δομές και τις κανονικότητές τους. Αφορά εκατοντάδες ανθρώπους, μέλη μέχρι χθες, αυτής της κοινωνίας, που οδηγούνται ξαφνικά, βίαια και μαζικά στην πτώχευση.
Έμποροι που φαλήρησαν, πτυχιούχοι που αδυνατούν να βρουν δουλειά, μετανάστες που δεν βρίσκουν πια τρόπο να ζήσουν τις οικογένειές τους, όλοι μαζί, σχηματίζουν την ανθρώπινη αλυσίδα που στήνεται καθημερινά για το συσσίτιο.
Η Στατιστική Υπηρεσία επικαιροποιεί διαρκώς τα νούμερα και τα ποσοστά των Ελλήνων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, των ανέργων και της κοινωνικής και ηλικιακής τους διαστρωμάτωσης, αλλά φοβάμαι ότι ουδείς έχει συνειδητοποιήσει την έκταση του προβλήματος, ούτε τις διαστάσεις που θα προσλάβει αν η σημερινή κρίση βαθύνει κι άλλο. Έχουμε ήδη χάσει την πολυτέλεια να θεωρούμε ότι δεν μας αφορά κι ότι αν δεν θέλουμε, δεν θα έρθουμε ποτέ ενώπιος ενωπίω με αυτό το πρόβλημα.
Είναι ανάμεσά μας, δίπλα μας, παντού γύρω μας. Αφορά τον παλιό γείτονα, τον φίλο του φίλου μας, τον συγγενή του διπλανού μας. Όλων αυτών που μέχρι χθες συνέθεταν τον ίδιο κοινωνικό ιστό. Η αποσάθρωση ενός κομματιού του κοινωνικού ιστού δεν θα είναι χωρίς συνέπειες για τους υπολοίπους.
«Στα πρόσωπα των ηττημένων νεοαστέγων βρίσκεται χαραγμένο το μέλλον, σαν σκοτεινό ενδεχόμενο ημών των κανονικών», έγραφε προ ημερών ο Νίκος Ξυδάκης σε ένα πραγματικά σπουδαίο άρθρο του στην «Καθημερινή».
Το κράτος έχει τη δική του ευθύνη στο πρόβλημα. Και η δική μας συμβολή, όμως, δεν είναι άνευ αξίας. Ας προσπαθήσουμε, τουλάχιστον, ο καθένας -όσο και όπως μπορεί- για να απλωθεί αυτό το δίχτυ αλληλεγγύης που ευτυχώς, κάποιοι εσχάτως ανοίγουν σε αυτούς τους ανθρώπους που αίφνης βιώνουν την απόλυτη ένδεια…
πέτυχα να κάνουν το ίδιο τις προηγούμενες μέρες, πριν από κάποιους μήνες θα περίμενες να τον συναντήσεις σε καφέ ή στον δρόμο καθ’ οδόν για τη δουλειά…
Μου ήρθαν κατευθείαν στο μυαλό τα λόγια γνωστού οικονομολόγου που, σε ένα τηλεοπτικό διάλειμμα, μου είχε πει ότι ένας ασφαλής δείκτης μέτρησης του βάθους της κρίσης είναι ο όγκος των απορριμμάτων που καταναλώνουν οι πολίτες. Ίσως θα πρέπει να αρχίσουμε να μετράμε και τον όγκο των πολιτών που κάνουν τη «δεύτερη διαλογή» του όγκου των σκουπιδιών των υπολοίπων, για να πιθανολογήσουμε την ακριβή έκταση, την ένταση αλλά και το βάθος της κρίσης που βιώνουμε.
Οι παραπάνω εικόνες, όχι στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της πρωτεύουσας, όπως ίσως θα πίστευε κανείς, αλλά σε μεσοαστικές περιοχές πέριξ του κέντρου της πόλης, μπορεί ακόμη να είναι έως και αποσπασματικές. Σίγουρα, όμως, είναι πρωτόγνωρες για την ελληνική κοινωνία που είχε μάθει να αντιλαμβάνεται τέτοιου είδους καταστάσεις ως περιθωριακές και καθόλου οικείες.
Ήταν και παραμένει σε μεγάλο βαθμό αδιανόητη για τον μέσο Έλληνα, που συνήθως κρατάει κάποια ρίζα από την περιφέρεια, που έχει σπίτι σε χωριό και οικογένεια να τον προμηθεύσει το λάδι της χρονιάς και να τον συντρέξει στα δύσκολα, η έννοια άστεγος, άπορος και ανήμπορος να εξασφαλίσει τα απαραίτητα για τη διαβίωση.
Κι όμως. Όλοι όσοι συμμετέχουν σε πρωτοβουλίες στήριξης ανήμπορων και αδύναμων, είτε αυτές είναι κρατικές, είτε δημοτικές, είτε εθελοντικές, διαβεβαιώνουν ότι το φαινόμενο δεν είναι πια περιθωριακό, ούτε αφορά ανθρώπους έξω και πέρα από τις κοινωνικές δομές και τις κανονικότητές τους. Αφορά εκατοντάδες ανθρώπους, μέλη μέχρι χθες, αυτής της κοινωνίας, που οδηγούνται ξαφνικά, βίαια και μαζικά στην πτώχευση.
Έμποροι που φαλήρησαν, πτυχιούχοι που αδυνατούν να βρουν δουλειά, μετανάστες που δεν βρίσκουν πια τρόπο να ζήσουν τις οικογένειές τους, όλοι μαζί, σχηματίζουν την ανθρώπινη αλυσίδα που στήνεται καθημερινά για το συσσίτιο.
Η Στατιστική Υπηρεσία επικαιροποιεί διαρκώς τα νούμερα και τα ποσοστά των Ελλήνων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, των ανέργων και της κοινωνικής και ηλικιακής τους διαστρωμάτωσης, αλλά φοβάμαι ότι ουδείς έχει συνειδητοποιήσει την έκταση του προβλήματος, ούτε τις διαστάσεις που θα προσλάβει αν η σημερινή κρίση βαθύνει κι άλλο. Έχουμε ήδη χάσει την πολυτέλεια να θεωρούμε ότι δεν μας αφορά κι ότι αν δεν θέλουμε, δεν θα έρθουμε ποτέ ενώπιος ενωπίω με αυτό το πρόβλημα.
Είναι ανάμεσά μας, δίπλα μας, παντού γύρω μας. Αφορά τον παλιό γείτονα, τον φίλο του φίλου μας, τον συγγενή του διπλανού μας. Όλων αυτών που μέχρι χθες συνέθεταν τον ίδιο κοινωνικό ιστό. Η αποσάθρωση ενός κομματιού του κοινωνικού ιστού δεν θα είναι χωρίς συνέπειες για τους υπολοίπους.
«Στα πρόσωπα των ηττημένων νεοαστέγων βρίσκεται χαραγμένο το μέλλον, σαν σκοτεινό ενδεχόμενο ημών των κανονικών», έγραφε προ ημερών ο Νίκος Ξυδάκης σε ένα πραγματικά σπουδαίο άρθρο του στην «Καθημερινή».
Το κράτος έχει τη δική του ευθύνη στο πρόβλημα. Και η δική μας συμβολή, όμως, δεν είναι άνευ αξίας. Ας προσπαθήσουμε, τουλάχιστον, ο καθένας -όσο και όπως μπορεί- για να απλωθεί αυτό το δίχτυ αλληλεγγύης που ευτυχώς, κάποιοι εσχάτως ανοίγουν σε αυτούς τους ανθρώπους που αίφνης βιώνουν την απόλυτη ένδεια…
της Έλλης Τριανταφύλλου
http://peramatozoa.blogspot.com
