Περίεργα παιχνίδια του ΔΝΤ και της Αμερικής στην Νιγηρία
Η Νιγηρία αποτελεί την πολυπληθέστερη αφρικανική χώρα, και τη
μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγό χώρα της μαύρης ηπείρου. Η πρόσφατη
ξαφνική απόφαση της κυβέρνησης να τερματίσει τις επιδοτήσεις καυσίμων,
δεν αφορά μόνο στην διαφθορά, όπως είπε ο πρόεδρος Goodluck Jonathan,
αλλά έχει να κάνει και με ένα σκοτεινό παιχνίδι που παίζει το ΔΝΤ. Ο
μεγάλος ηττημένος, εκτός από τον λαό της Νιγηρίας, φαίνεται πως είναι η
Κίνα.
Η Νιγηρία παράγει ελαφρύ αργό πετρέλαιο υψηλής ποιότητας, και είναι η 12η
μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα του κόσμου, επί ίσοις όροις με το
Κουβέιτ, ενώ είναι και η 5η μεγαλύτερη προμηθεύτρια των ΗΠΑ. Σήμερα όμως
οδεύει προς το πολιτικό και κοινωνικό χάος.
Παρά τον πετρελαϊκό της πλούτο, η χώρα είναι μια από τις πιο φτωχές
της Αφρικής. Το πετρέλαιο της το εκμεταλλεύονται οι Αγγλοαμερικανικές
Shell, Mobil, Chevron, Texaco, ενώ μια μικρή παρουσία έχει και η ιταλική
Agip. Πρόσφατα, κάποιες κινεζικές κρατικές εταιρίες προχώρησαν σε
συμφωνίες εκμετάλλευσης και κατασκευής υποδομών με την νιγηριανή
κυβέρνηση.
Αν και η Νιγηρία παράγει αρκετό πετρέλαιο ώστε με τα έσοδα να μπορεί
να διαθέτει πλούσιες υποδομές, η κυβέρνηση έχει αφήσει τον τομέα της
διύλισης να περιπέσει σε ανυποληψία. Η συνέπεια αυτής της πολιτικής
είναι να χρειάζεται να εισάγονται η βενζίνη, και όλα τα υπόλοιπα
παράγωγα του πετρελαίου! Και για να βοηθηθεί ο πληθυσμός, η μέχρι τώρα
πολιτική ήταν να επιδοτούνται οι αγορές καυσίμων.
Την 1/1/2012 όμως, και χωρίς καμιά προειδοποίηση, ο πρόεδρος Goodluck Jonathan κατάργησε τις επιδοτήσεις.
Η τιμή της βενζίνης τριπλασιάστηκε μέσα σε ελάχιστες ώρες,
συμπαρασύροντας προς τα πάνω και το κόστος σχεδόν των πάντων. Η
αιτιολογία της κυβέρνησης ήταν ότι έτσι θα καταπολεμηθεί η κρατική
διαφθορά.
Η ενέργεια όμως αυτή πυροδότησε βίαιες διαδηλώσεις σε ολόκληρη την
χώρα, με αποτέλεσμα να φρενάρει η οικονομική ζωή. Μετά από μια μικρή
υποχώρηση του προέδρου, τα συνδικάτα ανακάλεσαν τις κινητοποιήσεις τους,
αλλά στην συνέχεια η κυβέρνηση έβγαλε τον στρατό στους δρόμους για να
«επιβάλει την τάξη». Όλα αυτά, την ίδια ώρα που η ισλαμική
φονταμενταλιστική οργάνωση Boko Haram προχωρούσε σε μια σειρά από
δολοφονικές βομβιστικές επιθέσεις, σπέρνοντας τον θάνατο σε Χριστιανούς,
και το χάος στην χώρα.
Αυτό που δεν έγινε γνωστό στην διεθνή κοινή γνώμη, είναι ο σκοτεινός
ρόλος του ΔΝΤ. Κατά «σύμπτωση», η επικεφαλής του ταμείου Christine
Lagarde βρέθηκε στο Λάγκος λίγες μόλις ημέρες πριν την αιφνιδιαστική
απόφαση της κυβέρνησης να διακόψει τις επιδοτήσεις. Όπως φαίνεται, το
ΔΝΤ και η κυβέρνηση ήταν προσεχτικοί στο να μην μαθευτεί η απαίτηση να
διακοπούν οι επιδοτήσεις καυσίμων, όπως έγινε στην Τυνησία με τις
επιδοτήσεις τροφίμων, η διακοπή των οποίων οδήγησε στην αραβική άνοιξη.
Κατά την επίσκεψή της, η Lagarde στήριξε τις πολιτικές απελευθέρωσης
της αγοράς του Νιγηριανού προέδρου, αλλά ελάχιστοι είναι αυτοί που
πείστηκαν για τις προθέσεις του.
Στις 29/12, το πρακτορείο Reuter είχε πει πως το ΔΝΤ πιέζει τις
αφρικανικές χώρες να διακόψουν τις επιδοτήσεις καυσίμων, διότι συντελούν
στην διαφθορά και στο λαθρεμπόριο, αντί να βοηθούν τους φτωχούς λαούς.
Λίγες ημέρες μετά την απόφαση του προέδρου, ο ειδικός σύμβουλος του
Γ.Γ του ΟΗΕ Jeffery Sachs επαίνεσε την κίνηση, χαρακτηρίζοντας την
γενναία και σωστή. Πρόκειται για τον ίδιο άνθρωπο, που ως καθηγητής
οικονομικών του Harvard, είχε συνταγογραφήσει (1990) την θεραπεία σοκ
για την Πολωνία, την Ουκρανία, την Ρωσία, και άλλες πρώην κομμουνιστικές
χώρες, ανοίγοντας το δρόμο για την λεηλασία των περιουσιακών τους
στοιχείων από τις διάφορες πολυεθνικές.
Ένα περίεργο στοιχείο είναι το γεγονός ότι η Αμερική και το ΔΝΤ
πιέζουν μόνο μερικές χώρες να διακόψουν τις επιδοτήσεις καυσίμων.
Μάλιστα, η Νιγηρία, που πουλάει το πετρέλαιο περίπου $1 ανά λίτρο, δεν
είναι καθόλου φθηνή. Το Μπρουνέι, το Ομάν, το Κατάρ, το Κουβέιτ, το
Μπαχρείν, και η Σ. Αραβία πουλάνε το δικό τους πετρέλαιο στους πολίτες
τους πολύ πιο φθηνά. Για παράδειγμα, η βενζίνη κοστίζει 17 σεντς το
λίτρο στην Σ. Αραβία, 22 σεντς στο Κουβέιτ, και 89 σεντς στις ΗΠΑ.
Αυτό απλά σημαίνει ότι το ΔΝΤ πιέζει μια από τις πιο φτωχές χώρες του
κόσμου, να επιβάλλει έναν μεγάλο φόρο στους πολίτες της, λέγοντας πως
έτσι θα καταπολεμηθεί η διαφθορά. Βέβαια, το ΔΝΤ γνωρίζει πολύ καλά πως η
διαφθορά στα υψηλά κρατικά κλιμάκια θα παραμείνει ανέπαφη.
Αν η Παγκόσμια Τράπεζα, η Αμερική, και το ΔΝΤ ήθελαν πραγματικά να
βοηθήσουν στην εξυγίανση της νιγηριανής οικονομίας, θα πρόσφεραν στήριξη
στην κατασκευή και στην επέκταση των διυλιστηρίων της, που αφέθηκαν να
καταρρεύσουν, ώστε να μην χρειάζεται να δαπανώνται τεράστια ποσά για την
εισαγωγή βενζίνης κλπ. Η πιο εύκολη μέθοδος για κάτι τέτοιο θα ήταν να
επιταχυνθούν οι συμφωνίες με την Κίνα, ώστε να αναπτυχθούν τα τοπικά
διυλιστήρια.
Συνέβη όμως το αντίθετο. Τα βρώμικα συμφέροντα που κέρδιζαν από το
σύστημα επιδοτήσεων, τώρα κερδίζουν πιο πολλά από την διατήρηση των
εισαγωγών, σαμποτάροντας παράλληλα την κατασκευή κινεζικών διυλιστηρίων,
που θα τερμάτιζαν τις παράνομες κερδοφόρες δραστηριότητες τους.
Αντί να βοηθηθούν οι φτωχοί πολίτες, όπως λέει το ΔΝΤ, οδηγούνται σε
περαιτέρω εξαθλίωση, με το 90% του λαού της χώρας να ζει με λιγότερα
από $2 την ημέρα, σύμφωνα με τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας της
Νιγηρίας. Περίπου 40 εκατομμύρια είναι άνεργοι, σε μια χώρα 148
εκατομμυρίων.
Η κατάργηση της επιδότησης καυσίμων οδήγησε τις τιμές των πάντων στα
ύψη, και αύξησε την ανεργία, και τις πτωχεύσεις των μικρών επιχειρήσεων.
Είναι πλέον πασιφανές, πως αν το ΔΝΤ ήθελε να βοηθήσει, θα επέμενε
στην κατασκευή και αναβάθμιση των διυλιστηρίων, και όχι στην κατάργηση
των επιδοτήσεων. Σήμερα λειτουργεί μόνο το ένα από τα τέσσερα συνολικά
διυλιστήρια, που από το 1994, και την τότε δικτατορία, περιήλθαν σε
κατάσταση ερειπίων.
Το ΔΝΤ γνωρίζει πολύ καλά την όλη κατάσταση, και το τι ακριβώς φταίει.
Μια πρόσφατη επιτροπή, που συστάθηκε για να μελετήσει το πρόβλημα,
κατέληξε στο ότι κάθε χρόνο υπάρχουν περίπου $4 δισ που αφαιρούνται από
τους φορολογούμενους και καταλήγουν στις τσέπες κάποιων επιτήδειων, με
κύρια εστία διαφθοράς την κρατική πετρελαϊκή επιχείρηση της χώρας, την
Nigerian National Petroleum Company (NNPC).
Σύμφωνα με τα ευρήματα της επιτροπής, κάθε μέρα εισάγονται 59 εκατ.
λίτρα καυσίμων, ενώ η χώρα καταναλώνει 35 εκατ. Αυτό σημαίνει ότι
περισσεύουν 24 εκατ. λίτρα τα οποία οι λαθρέμποροι επανεξάγουν, και που
είναι πληρωμένα από τις επιδοτήσεις του δημοσίου. Αυτή η διαφθορά
κοστίζει στον λαό της Νιγηρίας $4 δισ τον χρόνο.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση, τα $7.5 δισ τον χρόνο που δίνονται για τις
επιδοτήσεις, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για υποδομές. Δεν αναφέρει
όμως τίποτα για τα $4 δισ που κλέβουν οι λαθρέμποροι, με την συνεργασία
των αξιωματούχων της NNPC, πουλώντας παράνομα πετρέλαιο στις γειτονικές
χώρες. Τα διυλισμένα καύσιμα που εισάγονται, επανεξάγονται λαθραία στο
Καμερούν, στο Τσάντ, και στον Νίγηρα, όπου το πετρέλαιο κοστίζει
περισσότερο.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, μεγάλο ρόλο στα πετρελαϊκά ζητήματα
της Νιγηρίας παίζει η Κίνα. Τον Μάιο του 2010, λίγες μέρες μετά την
ορκωμοσία του προέδρου Jonathan, η Κίνα εξασφάλισε ένα συμβόλαιο ύψους
$28.5 δισ προκειμένου να κατασκευάσει τρία νέα διυλιστήρια, κάτι που δεν
άρεσε καθόλου στο ΔΝΤ, στην Ουάσιγκτον, και στις Αγγλοαμερικανικές
πετρελαϊκές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στη χώρα.
Η κινεζική CSCEC που ανέλαβε να κατασκευάσει τα διυλιστήρια για την
NNPC, θα βοηθήσει στο να μειωθούν τα $10 δισ που η Νιγηρία δαπανά κάθε
χρόνο για εισαγωγή βενζίνης, κλπ. Μέχρι σήμερα όμως, τα νέα αυτά
διυλιστήρια παραμένουν στα χαρτιά, αφού σύμφωνα με πληροφορίες, η
κατασκευή τους σκοντάφτει στα μεγάλα συμφέροντα που βολεύονται από την
σημερινή κατάσταση.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της
Νιγηρίας, επισκεπτόμενος το Πεκίνο, ανακοίνωσε πως η χώρα του σκοπεύει
να επενδύσει 5-10% των συναλλαγματικών της αποθεματικών σε γιουάν,
σημειώνοντας πως το νόμισμα αυτό σε λίγο θα καταστεί το βασικό
αποθεματικό παγκόσμιο νόμισμα.
Το 2010 η Κίνα δάνεισε και εξήγαγε στην Νιγηρία κεφάλαια και προϊόντα
ύψους $7 δισ, ενώ η Νιγηρία εξήγαγε στη Κίνα αργό πετρέλαιο αξίας $1
δισ.
Μέχρι σήμερα, η Νιγηρία διαθέτει το 79% των ξένων συναλλαγματικών της
αποθεμάτων σε δολάρια, και τα υπόλοιπα σε ευρώ, και στερλίνες, τα οποία
όμως μοιάζουν πλέον επισφαλή εξαιτίας της κρίσης χρέους των χωρών της
Δύσης.
Αν μια μεγάλη πετρελαιοπαραγωγός χώρα όπως είναι η Νιγηρία,
απομακρυνθεί από το δολάριο, όπως έκαναν πρόσφατα το Ιράν, η Ινδία, η
Ρωσία, και η Ιαπωνία, τότε αυτό θα σημάνει την αρχή του τέλους της
παγκόσμιας κυριαρχίας του δολαρίου. Και αυτό δεν αρέσει στην Ουάσιγκτον.
Παράλληλα, οι Κινέζοι θέλουν να μπουν στα πετρελαϊκά «χωράφια» της
Νιγηρίας, στα οποία κάνουν κουμάντο οι Αγγλοαμερικάνοι. Ήδη, η κινεζική
China National Petroleum Corporation έχει μπει δυνατά στο παιχνίδι, όπως
έχει μπει και η επίσης κινεζική CNOOC Ltd.
Η ακύρωση των επιδοτήσεων καυσίμων, μετά από πιέσεις της Αμερικής και
του ΔΝΤ γεννά πολλά ερωτηματικά. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν
ωφελείται ο νιγηριανός λαός.
Παράλληλα, ερωτηματικά προκαλεί και η χρονική συγκυρία, κατά την
οποία η οργάνωση Boko Haram σκορπίζει τον θάνατο στην αφρικανική αυτή
χώρα.
Του F. William Engdahl
Global Research
